Σάββατο 14 Απριλίου 2018

MILOŠ FORMAN (1932-2018)

Πέθανε στα 86 του ο σημαντικός τσέχος σκηνοθέτης Miloš Forman.
Στην Ελλάδα ο Forman αγαπήθηκε από τις αμερικάνικες ταινίες του (Στη Φωλιά του Κούκου, Αμαντέους, Βαλμόντ…), αλλά οι καλύτερές του ήταν, χοντρικά, οι τσεχοσλοβακικές (Οι έρωτες Μιας Ξανθιάς, Φωτιά… Πυροσβέστες).
Αυτό το πνεύμα της εξέγερσης (των sixties), σε συνδυασμό με μια κάπως ειρωνική έως και κωμική ματιά, ο Forman το παρουσίασε και στην πρώτη αμερικανική ταινία του, τo Taking off (H Φυγή) τo 1971, που αποτελεί ίσως την πιο τίμια πρόταση του Χόλυγουντ γύρω από τα κατορθώματα της νεολαίας του ’60 (διάρρηξη οικογενειακών σχέσεων, hippies, ναρκωτικά κ.λπ.) εν αντιθέσει ας πούμε με τις μπαλαφάρες τύπου Φράουλες και Αίμα.
Τη Φυγή την έχω διαβάσει από χρόνια στο φοβερό βιβλίο τσέπης της Άγκυρας (1971), ενώ την έχω δει και μία μόνο φορά στην τηλεόραση, πριν 30-35 χρόνια. Ήταν αρκετή όμως εκείνη η φορά για να ανακαλύψω τους Incredible String Band και το “Air”, που ακουγόταν στην ταινία.
Και κάτι ακόμη...
Διαβάζεις σ’ ένα χαζό άρθρο του Protagon.gr κάποιας Μαρίσσας Δημοπούλου:
«3. Ο διάσημος τότε ηθοποιός του Χόλιγουντ, Κερκ Ντάγκλας, είχε στείλει το βιβλίο, και μαζί την πρόταση συνεργασίας, στον Φόρμαν, από το 1963, χωρίς να λάβει καμία απάντηση από τον τσέχο σκηνοθέτη. Οταν, δέκα χρόνια αργότερα, επικοινώνησε μαζί του ο γιος, Μάικλ Ντάγκλας, ανακάλυψαν ότι το βιβλίο δεν είχε φτάσει ποτέ στα χέρια του Φόρμαν. Είχε κατασχεθεί από τις τσέχικες, τότε κομμουνιστικές, αρχές».
Κατ’ αρχάς το 1963 ο Forman ήταν παντελώς άγνωστος (ίσως ακόμη και στην πατρίδα του την Τσεχοσλοβακία), πώς είναι δυνατόν να τον ήξερε ο Κirk Douglas, ώστε να του στείλει το βιβλίο τού Ken Kesey για να το κάνει ταινία;
Στο site τού Miloš Forman αναφέρεται πως ο Κirk Douglas είχε συναντήσει τον Forman στην Τσεχοσλοβακία (δεν αναφέρεται χρονιά) και πως του είχε υποσχεθεί πως θα του έστελνε ταχυδρομικώς το βιβλίο του Kesey και πως αυτό (το βιβλίο) είχε κατασχεθεί ΠΙΘΑΝΩΣ από το τσεχοσλοβακικό τελωνείο.
Ένα βιβλίο μπορεί να μη φτάσει σε κάποιον για χίλιους δυο λόγους φυσικά (ακόμη και να ξεχάσει ο αποστολέας την υπόσχεσή του και να μην το στείλει!). Το να αντιγράφεις, λοιπόν, κάτι από ένα site του εξωτερικού, όπου αναφέρεται σαφώς το «πιθανώς», μεταφέροντάς το στα δικά σου αστεία, φιλελέδικα, μέτρα είναι ντροπή.
Τέλος πάντων εμένα η Φωλιά του Κούκου δεν μου άρεσε και τόσο σαν ταινία, όπως δεν άρεσε και στον συγγραφέα της, τον Ken Kesey, ο οποίος είχε μηνύσει τους παραγωγούς της για λοβιτούρες στο σενάριο.
Κατά τη δική μου γνώμη οι δύο κορυφαίες ταινίες γύρω από την «τρέλα» παραμένουν πάντα το συγκλονιστικό Shock Corridor (1963) του Samuel Fuller και το αναπάντεχο The Ninth Configuration (1980) του William Peter Blatty (ο συγγραφέας του Εξορκιστή).

1 σχόλιο:

  1. Σχόλια από το facebook...

    Vassilis Konstandopoulos
    Στυλιστικά, η "Φυγή" ήταν πολύ κοντά στις Τσέχικες ταινίες του. Πλάκα - πλάκα, η έκδοση της Άγκυρας ίσως να ήταν και το πρώτο σενάριο που βγήκε στην ελληνική αγορά (προφανώς για σκανδαλοθηρικούς λόγους).

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Την ίδια εποχή (1971) είχε βγει από τα ΒΙΠΕΡ του Παπύρου και το άλλο φοβερό "Μπομπ και Κάρολ και Τεντ και Αλις", το σενάριο της ταινίας του Paul Mazursky.

    Vassilis Konstandopoulos
    Ναι, μπράβο, για τους ίδιους λόγους και με γαργαλιστικό εξώφυλλο επίσης.

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Όχι και τόσο γαργαλιστικό cover αυτό, αλλά μέσα ήταν αρκετά...

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    Από το φθινόπωρο του '69 είχε καταργηθεί από τη χούντα η προληπτική λογοκρισία στα έντυπα (περιοδικά, βιβλία) και έβγαιναν "τα πάντα" ή "σχεδόν τα πάντα".

    Vassilis Konstandopoulos
    χμμμ... μάλλον άλλο θυμάμαι ή μου έχει μείνει η εντύπωση του "γαργαλιστικού" λόγω περιεχομένου (στα 8 τότε, τα έπαιρνε όλα τα ΒΙΠΕΡ ο πατέρας)

    Φώντας Δισκορυχείον Τρούσας
    https://www.youtube.com/watch?v=jXtKESEZQLg
    The Incredible String Band – Air

    Γιάννης Τσουκαλάς
    το ψαχνω με τα μανίας αυτη τη στιγμη στη βιβλιοθηκη μου και δε μπορω να το βρω το ειχα παρει πριν πολλα πολλα χρονια απο τον Φώτη phonogram το δισκαδικο με τα ψυχεδελικα καπου στα Εξαρχεια

    Vassilis Konstandopoulos
    ΟΙ άνθρωποι είναι απολύτως για τα πανηγύρια. Ο Φόρμαν παρουσίασε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους στο φεστιβάλ του Λοκάρνο, το 1964 (Ο "Μαύρος Πέτρος", βραβεύτηκε κιόλας), κοινώς θα έπρεπε κανείς να ξέρει τις σπουδαστικές του ταινίες και να εκτιμήσει την εξέλιξή του (στο Λος Άντζελες όλα αυτά), για να προτείνει συνεργασίες, τη στιγμή μάλιστα που υπήρχαν άλλοι Τσεχοσλοβάκοι κινηματογραφιστές όπως η Τσιτίλοβα ή ο Μπρίνιτς πχ. με διεθνείς επιτυχίες στο παλμαρές τους. Το "μπαμ", ο Φόρμαν το έκανε με τους "Έρωτες μιας ξανθιάς" το 65.

    ΑπάντησηΔιαγραφή